گنبد کلیدر نیشابور Gonbad – e Kəlidar –e Neyshabur (Iran - Neyshabur)
گنبد سنگی کلیدر، یکی از بناهای تاریخی بخش سرولایت شهرستان نیشابور است. قدمت این بنا که پلانی چهارطاقی‌مانند دارد، به قرن هشتم هجری می‌رسد. این بنا، که در روستای کلیدر واقع شده است.
این بنا در داخل روستای کلیدر در بخش سرولایت نیشابور واقع شده است. این بنا از تخته‌سنگ‌های صاف ساخته شده و دارای گنبدی کمخیز میباشد. این اثر به صورت یک چهارطاقی بوده که ضلع شرقی آن دارای جلوآمدگی به صورت ایوان ورودی احداث شده است. پلان بنا چهار ضلعی می باشد که توسط چهار فیلپوش و چهار طاقنما به هشت ضلعی تبدیل میشود. بنا چه در داخل و چه از خارج فاقد تزئینات میباشد.
در حال حاضر از ورودی ایوان بنا فقط دیوار‌های جانبی باقی مانده و سقف آن از بین رفته است. به دلیل فرسایش خاک و بالا آمدن خاک زمین‌های اطراف در حال حاضر ارتفاع این بنا از کف زمین‌های اطراف در حدود یک متر پایین‌تر میباشد. در داخل بقعه، یک سنگ قبر دیده میشود که به گفته اهالی روستا در گذشته در این محل دو سنگ بوده که یکی از آن‌ها به سرقت رفته است. در بخش شمالی بنا، یک خانه از خانه‌های روستا به دیواره بقعه چسبیده است و دیواره این دو بنا با هم مشترک می‌باشند. از شواهد امر مشخص است که در اطراف این بنا سازه‌هایی وجود داشته که از بین رفته‌اند و تنها آثاری از پی دیواره‌ها و قسمت پایین آن در ورودی‌های بنا مشهود میباشد. به طوری که در ایوان شرقی در نمای بیرونی، یک طاقنما دیده میشود که عنصر تزئینی اتاق جانبی محسوب میشود.
در زیرگنبد دو سنگ قبر بزرگ وجود داشته که به موزه نیشابور منتقل گردیده تاریخ یکی از سنگ‌ها که 902 هجری و دیـگری 912 هجری میباشد که هر دو دارای تزئینات زیبا می‌باشـند. فضای زیر گنبد به ابعاد 25 / 4 × 25 / 4 با چهار دهانه بزرگ و رفیع با قوس خناقی میباشد که از داخل با ایجاد چهار طاقنما و ورودی‌ها کوچک‌تر در آن تعبیه شده و قوس ورودی‌ها به صورت قوس کلیل در آمده است.
نمای سر در و ایوان آن با دهانه‌ای به عرض 5 / 2 متر و ارتفاع 35 / 4 سانتی متر که بالای ورودی بر پیشانی ایوان از داخل یک طاقنما ایجاد شده است. پلان بنا چهار گوش است و در ارتفاع 40 / 3 سانتی متری با ایجاد چهار فیلپوش و چهار طاقنما به ارتفاع 114 سانتی متر به هشت ضلعی و سپس به دایره تبدیل شده و در انتها گنبد بر آن استوار شده است. در گوشه‌ای از ضلع شمالی دیوار‌های جانبی باقی مانده ایوان ورودی، آثار لچکی باقی مانده و به نظر می‌رسد که سقف ایوان دارای تزئینات به شکل مقرنس و لچکی بوده است. این بنا به شماره 2378 و در تاریخ 23 / 5 / 1378 به ثبت رسیده است.
عملیات مرمت و بازسازی اثر تاریخی گنبد کلیدر در شهرستان نیشابور آغاز شد
گنبد کلیدر بنای چهار طاقی زیبایی است که در روستای کلیدر نیشابور واقع شده و مصالح تشکیل دهنده آن شامل سنگ تراش داده در قسمت بدنه و قلوه سنگ در قسمت گنبدی است.
وجود تزیینات طاق، طاق نما و گوشه سازی های موجود در داخل بنا علاوه بر نشان دادن هنر معماری آن دوره، ارزش و اهمیت شخص مدفون در بنا را نشان می‌دهد.
با وجود دو سنگ مقبره با کتیبه و نیز ویژگی منحصر بفرد این بنا می توان قدمت آن را به دوران تیموری نسبت داد که در اثر تاثیر شرایط جوی و عوامل طبیعی دچار آسیب شده است.
با پیگیری های اداره میراث فرهنگی و دهیاری منطقه عملیات مرمت و استحکام بخشی بنا هم اکنون آغاز شده و در حال انجام است.
روستای کلیدر از توابع بخش سرولایت شهرستان نیشابور استان خراسان رضوی است که در فاصله 90 کیلومتری شمال غربی شهرستان نیشابور و در آخرین سرحدات رشته کوه بینالود واقع شده است.
عکسی از گنبد کلیدر / عکس از محمد تاجیک/ شهریور 1397
ثبت نام در انتخابات مجلس یازدهم
بنا ,چهار ,نیشابور ,کلیدر ,ایوان ,گنبد ,این بنا ,شده است ,که در ,شده و ,و در ,سرولایت شهرستان نیشابور ,گنبد کلیدر نیشابور
درباره این سایت